Ngày xưa, bóng đá đỉnh cao gần như không có lò đào tạo trẻ, hay nói đúng hơn thì rất hiếm có những lò đào tạo bài bản, căn cơ, thậm chí còn phải tuân thủ hàng loạt quy định, chuẩn mực như bây giờ. Nguyên nhân thì nhiều, nhưng tóm lại vẫn là nguyên nhân bao trùm: bóng đá ngày xưa và bóng đá hiện đại (tính từ thập niên 1990 trở đi) gần như là 2 thế giới bóng đá khác nhau hoàn toàn.
VÌ SAO PHẢI CÓ HỌC VIỆN BÓNG ĐÁ?
Cứ làm một con tính đơn giản là đủ thấy rõ vấn đề. Chỉ riêng trong đợt chuyển nhượng mùa Hè 2009, Real Madrid đã phải chi 242 triệu euro để tăng cường Cristiano Ronaldo, Kaka, Raul Albiol, Karim Benzema, Esteban Granero, Alvaro Arbeloa, Xabi Alonso. Trong khi đó, chỉ cần chi 100 triệu euro là có hẳn một lò trẻ hoành tráng, hiện đại, tương đương cái học viện bóng đá khủng với 16 sân tập mà CLB giàu có Manchester City đang xây dựng (dự kiến ra mắt trong khoảng thời gian 2014-2015).
Thế nên, chẳng có gì lạ khi các CLB chuyên nghiệp trong thời buổi khó khăn này phải có học viện bóng đá để tự giải quyết đầu vào cho vấn đề lực lượng, nếu họ không lắm tiền nhiều của để mua sắm ngôi sao. Mặt khác, hầu hết các nền bóng đá lớn bây giờ đều quy định CLB phải có hệ thống đào tạo trẻ, như một tiêu chuẩn bắt buộc của bóng đá nhà nghề (không đáp ứng được yêu cầu này, sẽ không được cấp phép hoạt động).
Phải có học viện bóng đá một mặt vì đấy là việc đáp ứng quy định, mặt khác vì đấy là con đường phát triển chỉ có lợi chứ không có hại cho chính đội bóng. Thậm chí, trong không ít trường hợp tiêu biểu, phát triển học viện bóng đá còn là con đường tốt nhất để dẫn một đội bóng đến thành công. Do vậy, dù UEFA hoặc các LĐBĐ quốc gia quan trọng ở châu Âu không bắt buộc, các CLB nhà nghề cũng đều chăm bẵm o bế học viện bóng đá của mình.
Chỉ trong khoảng chục năm nay, Porto đã lãi đến hàng trăm triệu euro qua việc bán cầu thủ - núi tiền mà ngay cả chức vô địch Champions League cũng không thể đem lại cho một đội bóng lớn. Ngoài các trường hợp “mua rẻ, bán đắt”, chiến lược phát triển chính của Porto là kiếm lời bằng cách bán các cầu thủ do chính họ đào tạo từ lò trẻ của mình.
Cũng bằng cách này, các CLB một thời vang bóng ở khu vực Đông Âu giờ vẫn sống khỏe, dù ai cũng biết là bóng đá Đông Âu bây giờ gần như không còn hy vọng tranh chấp ngôi cao ở Champions League.
Ở mùa bóng 2011/12, FK Partizan và Hajduk Split chính là hai đội có số cầu thủ do họ đào tạo xuất hiện nhiều thứ hai và ba ở 31 giải VĐQG hàng đầu châu Âu (chỉ thua mỗi lò trẻ danh tiếng của Ajax Amsterdam). Trong hầu hết các trường hợp, khi một CLB bán được cầu thủ xuất thân từ học viện bóng đá của chính mình, thì phí chuyển nhượng gần như là lãi ròng. Lãi thực có khi còn cao hơn thế, với các cầu thủ phải đóng tiền để vào học viện.
Còn những cái lợi nào nữa, ngoài chuyện bán cầu thủ sau thời gian đào tạo? Đấy là các hợp đồng quảng cáo, tài trợ, là sự khuếch trương tên tuổi của CLB và thắt chặt mối quan hệ với cộng đồng của những cầu thủ trong cuộc. Học viện bóng đá cũng là một hướng đi tốt đẹp cho các lão tướng có đóng góp quan trọng và muốn huấn luyện sau khi treo giày...
CHUYỆN ĐÀO TẠO Ở LÒ TRẺ
Đây là vấn đề quan trọng, nhất là đối với các CLB nổi tiếng thế giới. Barcelona, Ajax Amsterdam, Man United... đều có cách đào tạo riêng, khác nhau từ phương pháp cho đến quan điểm. Các cầu thủ trẻ ở lò La Masia của Barca được dạy cho thứ bóng đá Tiqui-Taca đã là nhãn hiệu lừng danh của đội bóng xứ Catalonya. Tương tự, không có cầu thủ nào xuất thân từ lò De Toekomst của Ajax mà lại không hiểu đến chân tơ kẽ tóc sơ đồ 4-3-3 hoặc nguyên lý vận hành của bóng đá tổng lực. Nhưng khác biệt không chỉ là những chi tiết như vậy.
Tùy theo đặc điểm văn hóa, xã hội, khí hậu, lối sống, ngay cả cách dạy và học chơi bóng cũng đã khác nhau. Ở Anh, bọn trẻ thường tập chơi bóng vào buổi tối, sau khi đã giải quyết xong vấn đề học hành.
Khí hậu Anh, nhất là mùa Đông, lại rất khắc nghiệt. Hệ quả là các học viện bóng đá ở đây thường xem trọng việc huấn luyện theo nhóm hơn là huấn luyện cá nhân. Ví dụ, người ta dạy các cầu thủ di chuyển nhiều và đồng bộ, vừa để bám sát cách chơi “chạy và sút” truyền thống, vừa để thỏa mãn nhu cầu giữ ấm (nếu tập nhiều về kỹ thuật thì cả đám đông phải đứng yên xem từng cầu thủ thực hiện động tác, không phù hợp với khí hậu lạnh).
Ở Pháp, người ta xem trọng việc kích thích niềm đam mê chơi bóng cho bọn trẻ trong khi ở Đức, người ta lại quan tâm nhiều đến đặc tính kỷ luật, ngay cả khi huấn luyện những chú nhóc. Ở Đông Âu, các đội trẻ thường tập chính buổi chiều, hoặc tập 2 buổi/ngày. Ở Italia, người ta lại dạy rất nhiều về lý thuyết, chiến thuật... Nét riêng của các trung tâm bóng đá lớn và khác biệt giữa các trường phái bóng đá lớn cũng là từ đó mà ra.
Abramovich chỉ coi đào tạo trẻ là hình thức
Những món đồ trang tríHọc viện bóng đá cực kỳ hiện đại cùng số cầu thủ trẻ vươn lên đội lớn ở Chelsea chỉ là những thứ dùng để đối phó với các quy định trong làng bóng Anh. Nói chung, chẳng ai lại khen hệ thống đào tạo trẻ của CLB nhà giàu này. Vấn đề là ông chủ Roman Abramovich cần chức vô địch Champions League, cần thấy Chelsea tranh chấp thường xuyên trong nhóm dẫn đầu Premiership, chứ đâu cần tự hào về khả năng đào tạo trẻ của đội. Nhờ tiền, Chelsea đã đạt được những điều mà Abramovich muốn có. Thế là đủ!
Bayern Munich cũng gần như vậy. Họ cũng có học viện bóng đá, cũng đào tạo được nhiều ngôi sao, cũng có những trụ cột “Bayern đích thực” trong đội hình chính. Nhưng cứ chờ xem: ngôi sao do các đội khác đào tạo mà không bị mua về Bayern thì đấy mới là chuyện lạ. Ở mùa vừa qua, Bayern làm “cú ăn ba” với công rất lớn của các cầu thủ mà họ mới tăng cường từ... những CLB khác.
Đăng nhận xét